dinsdag 26 maart 2024

MET PASEN IN HET NIEUW GESTOKEN

vroeger

Het startseizoen om alles uit de kast te halen, valt vlak voor Pasen. Nog niet zo lang geleden in de vorige was het traditie om je voor Pasen in het nieuw te steken. De natuur kreeg frisse kleurtjes en de grote voorjaarsschoonmaak deed je verlangen naar ‘een schoon kleedje’ zoals de Belgen een elegant jurkje noemen. De jurk of het mantelpakje droeg je tijdens paasvieringen, zodat je de eerste was met een modieuze aanwinst. Voor die showing off moest je wel bibberende benen en koude voeten trotseren, want meestal was het nog te fris. Eenmaal thuis ging de jurk onmiddellijk in de uitgeruimde kast om weer aan te trekken voor ‘de net’, voor zondagen en feestelijke gelegenheden. Dames waren heel zuinig op hun summiere garderobe, vandaar dat we heel wat jaren later kunnen profiteren van mooie pre-lovend en vintage items. Woon je in de omgeving van Venlo? Lever je mooiste mode items die je niet meer draagt in bij Helemaal JIJ en scoor meteen iets nieuws om te pronken met Pasen.

WAT MAAKT HET LEVEN DE MOEITE WAARD?

 het leven is de moeite waard

Qaly (of qualy) is een samentrekking van quality en adjusted life years. Een qaly is behulpzaam bij het bijstellen van levensjaren op grond van kwaliteit van leven. 

Een qaly is elk van de factoren aan de hand waarvan bepaald wordt of een patiënt nog wel voor medische behandeling in aanmerking komt, zoals de slaagkans van een behandeling, de levensverwachting en de vermoedelijke kwaliteit van leven na een behandeling.

Ieder mens heeft een andere standaard van wat voor hem/haar leefbaar is. Wanneer iemand serieus zegt: 'Wat heb ik nou nog?' is het de hoogste tijd voor een goed gesprek. Bijvoorbeeld aan de hand van een zelfgemaakte vragenlijst. Mensen (op hoge leeftijd) kunnen de waarde van hun levenskwaliteit aangeven waar hij/zij mee aanduidt welke waarde hij/zij hecht aan een bepaalde gezondheidstoestand ten opzichte van optimale gezondheid. De antwoorden kunnen een helder beeld schetsen van de situatie waarin men verkeert en op die manier bijdragen aan oplossingen en afwegingen. Ook bijzonder geschikt als hulpmiddel voor mantelzorgers.

Zo'n inventarisatielijst is heel persoonlijk. Voorbeelden: geloofsovertuiging, verwachtingen oude dag, zelfredzaamheid, hulpbehoevend, vooruitzicht, mobiliteit, levenslust, hobby's kunnen uitoefenen, psychisch lijden, levensgeluk, mate van draaglijke pijn, acceptatie, ergens bij horen, interventie die de levensduur niet verlengt, maar die wel de kwaliteit van leven doet toenemen, eenzaamheid, levensmoe ... vul zelf in. 

zaterdag 16 maart 2024

HUMOR ALS WAPEN

 om op te schieten

humor als coping strategy

Er zijn zoveel manieren om met emoties en situaties om te gaan. De prettigste manier voor dat moment geeft het beste resultaat. Zoals je op dit blog kunt lezen, is humor inzetten een zeer effectieve coping strategie en verergert medelijden (betuttelen en zielig doen) het juist. 

Een situatie of probleem in een positief perspectief te plaatsen, is een opbeurende handreiking om iets klaar te spelen. Zelfs in tijden van pijn en verdriet kun je humor inzetten als wapen. Lachen om/met bijvoorbeeld een leuk of gek voorval klaart de lucht, leidt af, doet een boze bui verdwijnen, tovert een glimlach op het gezicht, en zorgt ervoor dat je de wereld aankunt, al is het slechts voor korte duur.

'Lach en vergeet' zongen de Bouwmeesters 1973 al. Wellicht kunnen we bij een persoon met dementie beter de term lachen is de beste medicijn bezigen.

woensdag 13 maart 2024

GEEN TIJD TE VERLIEZEN

plisse

Geen tijd te verliezen

Grip op de tijd

De tijd terugdraaien

of plooien

De klok tikt door

maandag 11 maart 2024

STARTFESTIVAL STRAATTHEATER

 fabuloka staal

Op het startfestival waren naast de doedingen voor kinderen, plenty performances die zeer geschikt zouden zijn voor ouderen en bewoners van verzorgingshuizen. Tijdens het straattheater kon je beleven hoe publiek (het gros was 50plus) reageert en ideeën opdoen voor je werk als medewerker welzijn & activiteiten. 

Naast de luchtacrobaten van Fabuloka waarvan de mannelijke helft van Pappi's stofjas een hip en hot item maakte, was mijn favoriet de TukkersConnexion met de Classic Rally Ride die uitmondde in een rollatorrace met een bezoekster. Die interactieve zeer komische groep zou je op bezoek willen in je verzorgingshuis.

fabuloka tukkersconnexion

maandag 26 februari 2024

DE VENLOSE BENDE VAN ALZHEIMER

theatervoorstelling

Theo, lid van het Forever Young Collectief, attendeerde me op de voorstelling Pow Wow: 'Echt iets voor jou.' Minoux zocht vitale vrijwilligers (70-plussers) zonder toneelervaring. Het onderwerp en het laagdrempelige en toegankelijke karakter spraken me aan. Pappi had zijn publiekelijke fame gehad. Het was tijd voor een eerbetoon aan mijn mams die zo graag voor publiek toneel had gespeeld. Ik mocht vanwege mijn ervaringen met dementie deelnemen en zo kon ik haar eindelijk ook in de spotlights zetten. Het werd een onvergetelijke bende.

De voorstelling Pow Wow is gebaseerd op ceremoniële stamvergaderingen van native Americans en bestaat uit dans, verhalen en muziek. Het prangende onderwerp: de zorg voor ouderen met dementie. Voor wie zorg jij? En wie zorgt er (straks) voor jou? Wat vinden we vanzelfsprekend en wat ervaren we als een opgave. Centraal staat Jopie, de moeder van Minou Bosua. De podiumdieren en het publiek mengen zich in de discussie. Het is een leerzaam feest van herkenning en ongemak plus ... het zet iedereen aan denken (en doen).

Jopie kampte met dementie en ze werd gedurende de repetities en voorstellingen in de Maaspoort ook een beetje ons moedertje. We hadden een gemene deler: iedereen in de zaal had in zijn/haar kring te maken met dementie. Met hart en humor werden (pijnlijke) ervaringen gedeeld en verwerkt. Dat schepte een onzichtbare band. Je voelde de emoties. Zo mocht iedereen op een gegeven moment de naam van zijn/haar moeder hardop zeggen. Hardop Gerry zeggen, was een kippenvelmoment omdat er recht werd gedaan aan mijn lieve bescheiden mams die zich weleens onzichtbaar voelde. 

De persoonlijke gebaren die iedereen maakte op het nummer 'remember me' van Annie Lennox hakte erin. Net als de laatste foto van Jopie: een gevallen vrouw vol blauwe plekken in haar gezicht en met verband om haar hoofd. De foto bracht een schok bij het publiek teweeg. Minou combineert, net als ik, graag hart met humor. Zij gaf een bijzondere draai aan dingen die nu eenmaal in het gewone dagelijkse leven kunnen gebeuren. 'We moeten niet met een zielige blik naar ouderen kijken, maar naar een mens die een heel leven heeft getrotseerd en nog.' Ze plaatste een vogelveer op de bandage. En ziedaar: een verentooi op het hoofd van een mevrouw die heeft geleefd. Geen zielige mevrouw, maar een trotse indiaan, een krijger die, als het moet, strijdend alle facetten van een betekenisvol leven omarmt.

Minou, Ingrid, Babsie en Ireen en de bendeleden (Wiesje, Emy, Fons, Yvonne, Ada, Alie, Angeline, Corrie, Elma, Geert, Jan, Josca, Leny, Loes, Gaugi, Lydia, Margriet, Marieke, Wieke, Mariëlle, Odette, Jan, Sjef) en de kok, bedankt voor deze onvergetelijke ervaring!

annie lennox

Volg alle bijzondere projecten van Minoux: theater Minoux

donderdag 15 februari 2024

PAMPEREN VAN OUDEREN

handle with care

Helikopterende ouderen overbeschermen (en controleren) hun kinderen en beschadigen hen hiermee. Zelfs zo erg dat ze er een levenslang trauma aan kunnen overhouden. Zelfs als volwassene blijft het leven leven te beangstigend voor hen of ze slaan bijvoorbeeld door naar de andere kant en gaan rücksichtslos los.

Ouderen pamperen is (voor bovengenoemde kinderen) net zo'n valkuil en heeft eenzelfde negatieve neveneffect, al zal de impact door de kortere levensverwachting minder lang aanhouden. Aardig als mensen om iemand heen als vangnet fungeren en helpen bij het voorkomen van risico's, maar als je iemand als kasplantje gaat behandelen, dan wordt-ie dat vanzelf. Overbezorgd zijn en daarnaar handelen, is als iemand voor het zebrapad 'helpen' oversteken die helemaal niet naar de overkant wil. Het maakt de persoon juist onzekerder, afhankelijker en minder zelfstandig. Of iemand (zeker een vastberaden manipulatief persoon) wordt lastiger en gaat verwend gedrag vertonen, claimen of zeuren. Resultaat: ongelukkige en uitgebluste mantelzorgers en een steeds hulpbehoevendere en eenzamer wordende oudere.

In het zorghuis arriveert de nieuwe bewoonster. Thuis was de situatie onhoudbaar geworden. Doordat de kinderen mevrouw ongevraagd tot in de kleinste details ALLES uit handen namen werd haar kortetermijngeheugen niet meer gestimuleerd en ging bewegen steeds slechter; ze hoefde haar stoel immers niet meer uit, want alles werd haar aangereikt. Haar toestand verslechterde en ze werd veeleisender. Dat deed ze door geraffineerd emotionele chantage toe te passen. De ervaren verzorgende IG herkent de handle-with-care situatie onmiddellijk: er wordt ingezet op zorg plus mevrouw weer de regie in eigen handen geven. En zoals we zo vaak zien als een professional zich inzet, verhoogt dat de levenskwaliteit van iemand vrijwel meteen. Ze wordt serieus genomen en doet weer mee. Haar mentale en fysieke staat (zelf doen wat je nog kan, en dat is best veel) verbeteren zelfs, niet in de laatste plaats door de invloedsfeer van leeftijdsgenoten.

Enkele tips:

  • door te pamperen sluit je iemand uit. Dus: betuttel alleen als het echt nodig is
  • verleg je focus op wat iemand wel nog kan, en niet op wat niet meer of moeilijk(er) gaat
  • denk als mantelzorger - net als bij de EHBO - eerst aan je eigen veiligheid/gezondheid. Stel grenzen, want als jij instort, kan je ook niet meer zorgen
  • Laat OMA (Oordelen, Meningen en Adviezen) los en blijf vragen. Laat de oudere zelf het antwoord invullen 
  • ouders hebben zorgplicht voor hun kinderen, andersom geldt dit niet. Het siert je als je je ouders wilt helpen. Doe het met hart & humor

maandag 1 januari 2024

GELUKKIG EN GEZOND NIEUWJAAR

 de beste wensen

Vul aan met wat jou gelukkig maakt. Gezelligheid, goeddoen, genot, glitter, glamour, gouden jaren, glinster, glimlach, gemak, geld ...

zaterdag 30 december 2023

WINTER FEVER ARENA

winter fever arena

Ons zusterkoor Forever Young Leudal treedt in Roermond op staat in een binnengehaalde e-mail. Ik pak spontaan de bus die me praktisch voor de deur van  het winter fever event in het glazen huis aflevert. In hun hart nog jonge meisjes en jongens met een gemiddelde leeftijd van 72 brengen enthousiast classics uit voornamelijk de jaren zestig en zeventig ten gehore. Het klinkt prachtig en aanstekelijk in de van de slopershamer geredde antieke muziekkapel. De meervoudig getalenteerde dirigente verbindt uitbundig koor en publiek. Dat is entertainen!

Het publiek bestaat uit voornamelijk opa's en oma's met kinderen en kleinkinderen op roze rollerskates, want rolschaatsen kun je ook in het glazen huis. Het leuke van ergens solo naartoe gaan is dat je makkelijker andere mensen ontmoet. Ik stel me voor aan enkele koorleden. Ze waarderen het dat een zusje zo'n reis maakt voor hen. Ik hoor ook een spannend primeurtje: in 2024 is er een gezamenlijk concert gepland. 

Naast mij een mevrouw met heldere lichtblauwe ogen die ik herken uit de bus hiernaartoe. Mevrouw, ex-kerkkoorlid is na een verplichte pauze door corona niet meer bij stem, vindt ze zelf. Het swingende koor (en misschien een beetje mijn enthousiasme) krijgt haar aan het klappen en zingen. Ze geniet en ik hoop dat dit helpt om het zingen weer op te nemen. Ze kent alle teksten van buiten en vertelt bij elk intro direct de naam van de zanger/groep; popprofessor Leo Blokhuis verbleekt erbij. Zij geeft me tips waar leuke bandjes uit de regio optreden. Top!

Rechts naast me een gemixte groep Duitse muziekliefhebbers. Ze zingen ook alle nummers hartstochtelijk mee. Het is evident revival muziek voor hen. Als ik applaudisseer zegt een van hen: 'Wij zijn dol op deze muziek. Ondanks dat we veertigers zijn. We hadden dolgraag de sixties en seventies mee willen maken. Om nu de generatie die Woodstock daadwerkelijk heeft meegemaakt te ontmoeten en die songs te horen zingen, bezorgt ons Gänsehaut. Wirklich ganz toll!' Natuurlijk waren wij babyboomers niet allemaal  augustus 1969 in Bethel NY, maar ik laat ze in de waan en glimlach geamuseerd; wij voelen ons jong, maar we zijn relikwieën uit de oudheid. 

Geregeld komt een schattig ouder krieltje vanaf de viptribune omlaag om met mij te dansen. Ik dans met haar en ze vraagt geregeld naar mijn naam en mijn adres. Na een overpeinzing zegt ze haar naam en haar adres. Die zijn identiek aan de mijne. Mijn Alzheimer-alarmbellen rinkelen. Zeker als ze me zegt te kennen. Ze zoekt duidelijk houvast en ze blijft in de buurt tot het einde van het concert. Na afloop zie ik dezelfde mevrouw die haar bij aanvang van het optreden heeft afgeleverd. Ze heeft haar mogelijk gedropt en is zelf even gaan winkelen of zo? Ze zwaait vrolijk en het lieve dametje zegt: 'Die ken ik!' 

Ter afscheid lovende woorden tegen enkele koorleden die ik van te voren kort gesproken heb. Met een beslagen en bedruppelde bril stap ik door de stromende regen over glanzende kinderkopjes. De trein reed stipt op tijd - dat zal je altijd zien - en ik zie 'm voor mijn neus wegrijden. Op een winderig, nat en verlaten perron wacht ik op de volgende. Het was het waard.

donderdag 28 december 2023

POW WOW

powwow

POW WOW speelt op 8, 9, 10 en 11 januari in De Maaspoort in Venlo: een levenslustige voorstelling over de zorg voor onze ouderen en elkaar. Via de voorstelling gaan de makers in gesprek mét en óver onze Venlose ouderen, over ieders laatste levensfase en de toekomst van ons zorgsysteem. 

Theatermaker en cabaretière Minou Bosua bevraagt hoe wij, vanuit verschillende overtuigingen, culturen en tradities, zorgen voor onze ouders, ouderen en elkaar. Wat vinden we vanzelfsprekend en wat ervaren we als een opgave? Waar botsen onze overtuigingen en wat kunnen we van elkaar leren? 

En bovenal: wat vinden onze ouderen daar eigenlijk zelf van? Speciaal voor dit project richtte MINOUX een heuse Venlose Bende van Alzheimer op waar ik deel van uit mag maken - heel apart om voor het eerst in het theater te staan. We zijn een horde dansende ouderen, die hun mening en vragen delen met het publiek. Het is de bedoeling dat de interactieve voorstelling leidt tot verbinding, nieuwe inzichten en dit actuele vraagstuk bespreekbaar maakt.

Alle vijf de voorstellingen zijn uitverkocht

woensdag 20 december 2023

PURE NOSTALGIE

 kaarsjes brandweer

Is dit de start van een nieuw project? IK mocht in zoveel opdrachten/projecten over ouderen schrijven, waarom niet eentje over mijn eigen gekleurde herinneringen nu ik senior ben?

Ik oefen kerstliedjes voor een kerstoptreden van ons seniorenrockkoor Forever Young. Onder andere merry xmas everybody van Slade (1973) waar mijn broer groot fan van is. Geen wonder dat ik in een soort van kerstspirit verdwaal en terugdenk aan kerstmis in onze jeugd.

Het was in december vlak voor kerst waarin Slade dat bewuste kerstnummer uitbracht. Mijn ouders waren een zeldzaam dagje uit. Mijn tienerbroer paste op zijn 9-jarige zusje. Ik dus. Favoriet kerstornament was de engeltjesmobile. Als de kaarsjes brandden, draaiden de engeltjes door de warmte rond en tikten tegen de belletjes. Intrigerend en magisch tegelijk en ik kon daar uren naar kijken. 

Natuurlijk mochten wij als kinderen geen kaarsen aansteken zonder toezicht van mijn ouders. Mijn broer vond zich volwassen genoeg. We plaatsen de mobile op de hardstenen vensterbank van zijn smalle slaapkamer en schoven de vitrage en oranje gordijnen aan de kant. De wollen Didas dekens op bed lagen voor het grijpen indien ...  Aan alle brandpreventie was voldaan, zou je denken; mijn vader zat bij de vrijwillige brandweer, dus ons was wel het een en ander bijgebracht. 

Zover kwam het niet. In onze beleving was het slechts een paar minuten, voordat de brandweer met loeiende sirenes voor ons huis halthield. De achterburen met twee dochters met vuurrode haardos die ons met 'vuur' hadden zien spelen, hadden niet eens de vlammen afgewacht, maar meteen alarm geslagen. Erg flauw, vonden wij. Ik kan me niet meer herinneren hoe de brandweer en later onze ouders, reageerden. Iets met verdrongen herinneringen of langetermijngeheugen?

Ik raadpleeg mijn broer. Bij hem komen minder spectaculaire herinneringen en andere details bovendrijven. We - of beter gezegd hij - hadden beter moeten weten. Mijn broer, mijn moeders lieveling, kreeg (quasi) op zijn donder van onze zachtaardige mams. Ik neem gemakshalve aan dat mijn vader niet op de hoogte is gebracht, anders was het kolenhok in die tijd een gepaste strafmaatregel.

WARME WENSEN

 gouden hart

De mooiste tijd van het jaar, is de tijd met elkaar.
Beleef je gouden jaren bij: Warm Hart Zorghuizen

maandag 6 november 2023

OP LATERE LEEFTIJD VERBLIJD

zorghuis 

Op latere leeftijd werden mijn echtgenoot en ik toch nog verblijd met een pracht van een dochter. Mijn man was 15 jaar ouder en ik weet nog dat ik dacht: als hij er niet meer is, heb ik haar nog. tijdens een buitenlandverblijf bleef ze aan de man in haar leven hangen. Ik gun haar alle geluk van de wereld, maar ik voelde me zo verlaten. 'Kindervliegen uit', zeiden kennissen. Jullie hebben makkelijk praten, dacht ik dan, met je kinderen en hun gezellige gezin zowat om de hoek.

Toen mijn lichaam me ook in de steek liet en ik de deur niet meer uit kon, zag ik het leven niet meer zitten. Mijn dochter bood aan om bij hen in trekken. Maar naar zo'n vreemd land verhuizen, waar ik de taal niet machtig ben en zij hele dagen van huis is voor haar werk ... Wat moet ik daar?

Een behulpzame mevrouw van de thuiszorg kende het Zorghuis waar ik nou een poosje woon. Door de kleinschaligheid kent iedereen je zo en raak je gauw ingeburgerd. Voor mij voelen de verzorgsters haast als familie. Eén is heel speciaal voor mij omdat ze me doet denken aan mijn dochter op die leeftijd. Dat vertel ik haar niet, maar ik hoop dat ze hier nog lang blijft. In ieder geval tot mijn dagen zijn geteld en ik herenigd word met mijn echtgenoot.

Het Zorghuis maakt het leven leuker!

dinsdag 17 oktober 2023

ROCKING IN A FREE WORLD

 

Foto's: Leon Vrijdag

Senioren op stoom. Sinds kort mag ik deel uitmaken van het warmste rockkoor ever: een droom die uitkomt. Playbackte ik vroeger achtergrondzangeressen met mijn broer die tennisracketgitaar speelde op onze discozolder, nu produceer ik als alt oehtjes en ahtjes inclusief bijbehorende pasje in een seniorenkoor. Wauw! Het Forever Young Jubileumconcert was mijn debuut en wat was het genieten. Het dak ging eraf en (samen met het publiek) zongen we de sterren van de hemel.

forever young

seniorenkoor

Proud to be oud(er) en still rocking!

zondag 1 oktober 2023

ZONDE

pendule

Zonde dat een oudere eerst thuis moet verpieteren, voordat (er een indicatie is en) het leven weer de moeite waard wordt.

THUIS

Genadeloos tikte de pendule de uren weg. Alleen overgeschoten. De ouderdom zette in rap tempo de vertraging in. Niemand om mee te praten. Er waren dagen dat hij zijn mond niet opendeed. De magnetronmaaltijd stond onaangeroerd op tafel wanneer hij veel te vroeg in de avond zijn bed opzocht.

ZORGHUIS

Na de val komt meneer bij ons. Zijn eenzaamheid lost op. Met leeftijdsgenoten onder elkaar is het ouwe jongens krentenbrood. De zuster die een arm om zijn schouder slaat als hij het even te kwaad heeft. Gezellig tafelen en reuring doen hem zienderogen opknappen. Hij doet er weer toe!

Het Zorghuis maakt het leven leuker